Умумий маълумот
Ўзбекистон Республикасининг таълим тизими қуйидагилардан иборат:
- давлат таълим стандартларига мувофиқ таълим дастурларини амалга оширувчи давлат ва нодавлат таълим муассасалари;
- таълим тизими ишлаши ва ривожланиши учун керакли тадқиқот ишларини олиб борувчи илмий-педагогик ташкилотлар;
- таълим соҳасидаги давлат бошқарув органлари шунингдек улар бошқаруви остидаги корхона, муассаса ва ташкилотлар.
Ўзбекистон Республикаси таълим тизими ягона ва яхлитдир.
Ўзбекистон Республикасида таълим қуйидаги кўринишларда амалга оширилади:
- мактабгача таълим;
- умумий ўрта таълим;
- мактабдан ташқари таълим;
- ўрта махсус касб-ҳунар таълими;
- олий таълим;
- олий таълимдан кейинги таълим;
- малака ошириш ва кадрларни қайта тайёрлаш.
Таълимни бошқариш органлари
Таълим тизимининг умумий бошқарувини Вазирлар Маҳкамаси амалга оширади. Шунингдек, Вазирлар Маҳкамаси алоҳида олий таълим муассасаcи, Тошкент Ислом Университети ва халқаро машҳур хорижий ОТМлар (МДУ, Вестминстер Университети ва ҳоказо) филиалларини бевосита бошқаради.
Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ваколатларига қуйидагилар киради:
- таълим соҳасида ягона давлат сиёсатини олиб бориш;
- давлат таълим бошқарув органларига раҳбарлик қилиш;
- таълимни ривожлантириш дастурларини ишлаб чиқиш ва амалга ошириш;
- таълим муассасаларини яратиш, қайта ташкил этиш ва бекор қилиш тартибларини белгилаш;
- таълим муассасалари аккредитацияси, педагогик ва илмий кадрлар аттестацияси тартибларини белгилаш;
- бошқа давлатлар таълим муассасаларига Ўзбекистон Республикаси ҳудудида таълим кўрсатиш ҳуқуқини берувчи рухсатномалар бериш;
- қонунчиликка мос равишда хорижий давлатларнинг таълим ҳақидаги ҳужжатларини тан олиш тартибини белгилаш ва тенг-кучли эканлигини ўрнатиш;
- давлат таълим стандартларини белгилаш;
- давлат намунасидаги таълим ҳужжатларини ва уларнинг берилиш тартибини белгилаш;
- таълим муассасаларига қабул тартиби ва давлат грантлари миқдорини белгилаш;
- давлат олий таълим муассасалари ректорларини тайинлаш;
- таълим олаётганларни бир аккредитацияланган таълим муассасасидан бошқасига ўтказиш тартибини белгилаш;
- қонунчиликда назарда тутилган бошқа ваколатлар.
Ўзбекистонда таълим тизимлари фаолиятининг бевосита бошқарувини икки вазирлик - Халқ Таълими Вазирлиги (ХТВ) ва Олий ва Ўрта Махсус Таълим Вазирлиги (ОЎМТВ) - амалга оширади.
ХТВ мактабгача, мактабдан ташқари муассасалар ва умумий таълим мактаблари фаолияти учун масъулдир. ХТВ бошқарувида ўқитувчилар малакасини ошириш 5 ОТМ ва 16 институти мавжуд. Вазирлик жойлардаги тегишли таълим муассасалари фаолиятини методологик бошқарувчи вилоят, туман ва шаҳар халқ таълими бўлимларига эга.
ЎзР ХТВ тизими ташкилий структураси
ОЎМТВ республикада олий ва ўрта махсус, касб-ҳунар таълимига раҳбарлик қилувчи давлат бошқарув органи ҳисобланади.
Вазирлик ўз фаолиятида Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасига ҳисоб беради.
Вазирлик тизимига Ўрта махсус, касб-ҳунар таълими маркази, Олий ва ўрта махсус таълим, касб-ҳунар таълимини ривожлантириш маркази ва идоравий мансуб олий ўқув юртлари киради.
ЎзР ОЎМТВ тизими ташкилий структураси
Давлатимиз фуқароларининг билим олишлари Ўзбекистон Республикаси конституцияси билан кафолатланган. Ўзбекистон Республикаси ёшлар тарбиясида таълим муҳим аҳамият касб этади. Ватан остонадан бошланганидек, болаларимиз таълим-тарбияси оиладан бошланади. Демак, келажак авлодимиз ҳар тарафлама етук, соғлом, билимли, ўз ватанига садоқатли бўлиб етишиши учун ҳар биримиз масъулмиз. Эътиборингизга таълим тизимининг асосий бошқарув органлари, ХТВ ва ОЎМТВ тўғрисидаги Низомларии ҳавола қиламиз. Таълим ва тарбия тўғрисидаги фикр-мулоҳазаларингизни форумнинг "Таълим" бўлимида билдиришингиз мумкин. Бунинг учун албатта форум рўйхатидан ўтишингиз шарт.